وظائف افراد در قبال مسجد از منظر دين مبين اسلام

از آن جا كه يكي از مهمترين اهداف رسالت پيامبر اكرم(ص) تهذيب و تزكيه نفس بوده و ايشان به اين امر تاكيد بسيار داشته اند و همانطور كه مسجد به عنوان پايگاه عبادت و ياد خدا براي تعليم و تعلم مسلمين از صدر اسلام تا كنون بوده است. بالاخره هر عبادتگاهي در همان روح عبوديت و بندگي انسان و تسليم او در برابر خالق و آفريدگار خويش در كليه اوامر و نواهي و اطاعت و انقياد كامل او از ذات اقدس الهي است كه زمينه ساز رشد و تكامل انساني است.

مطالعه و بررسي آيات قرآني و روايات اسلامي دباره مسجد، اين حقيقت را آشكار مي سازد كه عمران و آباداني مساجد با ايمان و عقيده مردمان مومن و متدين ارتباط تنگاتنگ دارد، همچنان كه شرك و كفر، الحاد و نفاق با شالوده مسجد كاملاً در تضاد بوده و خرابي ظاهري و باطني آن را به دنبال دارد، رسول اكرم فرمود مسجد خانه هر انسان با ايمان است و در حديثي ديگر فرمود مساجد خانه هاي پارسايان است و هر كه را مسجد خانه وي باشد به حفظ و نگهداري خانه خويش مي كوشد و خانه خويش را از وجود آلودگي ها پاك و منزه مي گرداند. و خداوند نيز پايان امر او را رفاه و راحتي قرار داده و اور از صراط به سوي بهشت برين خواهد گذراند.

خداوند دوستدار پاكيزگان و مطهرين است و از آنجا كه دين اسلام كامل ترين دين خداست كه حتي كوچكترين و ظريفترين نكاتي را كه بايد بنده مسلمان رعايت كند از ياد نبرده از اين رو در عصري كه فقر بهداشت و امكانات بوده به ساده ترين و ممكن ترين شكل حفظ نظافت و پاكيزگي را به بندگانش آموخته و عرب عصر جاهليت را به رعايت بهداشت فردي و پاكيزگي محيط دعوت نمود. پس بر بنده مومن است كه فرامينش را به بهترين شكل ممكن به كار بندد. آخر چگونه ممكن است كه بنده اي خواستار تهذيب روح و جان باشد و در خانه خدا براي عبادتش حاضر شود اما صاحب خانه را با آلوده كردن خانه اش از خود غمگين سازد و يا آلودگي و پليدي را از خانه اش بيرون نبرد آن هم خانه اي كه صاحبش خداست چگونه ممكن است بنده اي خود را عبد خدا بداند ولي در اجراي دستوراتش كوتاهي و قصور كند مگر تهذيب نفس و درون بدون پاگيزي دورون امكان دارد. و يا تهذيب و تكامل و نزديكي به خدا بدون رعايت پاگيزگي و احترام به او امكان دارد« و ما از ابراهيم و اسماعيل پيمان گرفتيم كه خانه مرا براي طواف كنندگان و اعتكاف كنندگان و نمازگزاران از هر پليدي پاكيزه كند».

فضيلت جاروب كردن مسجد

از ديگر اعمالي كه براي مومنين يك تكليف اخلاقي محسوب مي شود، شركت آنها در پاكيزه سازي مساجد است، همانطور كه مومنين نظافت و پاكيزيگي را براي خانه خود مي پسندند محيط مقدس مسجد را كه عبادتگاه بندگان خالص خداست، مي بايست پاك و نظيف نگه دارند. فضيلت اين عمل به قدري است كه رسول اكرم(ص) فرموده اند« هركس مسجدي را جاروب كند،خداوند برايش صواب آزاد كردن برده اي را مي نويسد و هركس از مسجد ذرات ريز و گرد و خاك را كه در چشم مي رود بيرون كند خداوند بزرگ و بلند مرتبه برايش دوبرابر از رحمتش را مي نويسد» همچنين مقام و منزلت كسي كه مسجد را جاروب مي كند به اندازه اي است كه بهشت و حورالعين دلتنگ آنها مي شوند.

در مورد پاكيزه سازي مساجد روايات بسياري نقل شده است، اما يكي از معروفترين روايات مربوط به جاروب كردن مسجدالنبي است. امام صادق (ع) در فضيلت آن مي فرمايند«هركه يك ركعت نماز در آن بخواند برابر با ده برابر ديگر مساجد است».

چنين روايت شده كه در زمان پيامبر اكرم بانويي سياه پوست و اهل حبشه كه هميشه گرد و غبار و امثالهم را از مسجد جمع مي كرد و از مسجد بيرون مي برد شبي از دنيا رفت و روز بعد كه حضرت رسول اكرم (ص) از مرگ او آگاه شد.پس فرمود چرا به من اطلاع نداديد؟ سپس آن حضرت با ياران خويش كنار مزار او حضور يافت و مردم پشت سر آن حضرت قرار گرفتند و آن حضرت براي او نماز خواند و دعا كرد . و همچنين نقل شده كه آن حضرت فرمود او را مي بينم كه در بهشت همچنان به جمع آوري خاشاك از مسجد مشغول است.

در حديثي ديگر از پيامبر اكرم درباره جاروب زدن مسجد آمده است كه «كسي كه در روز پنج شنبه و شب جمعه به نظافت مسجد بپردازد و به اندازه سرمه اي كه در چشم كشيده مي شود غبار از مسجد برگيرد خداوند او را مي آمرزد». به طوري كه در اين حديث شريف از پيامبر اكرم (ص) اشاره شده ، نظافت و جاروب كردن مساجد حداقل هفته اي يك بار واجب است آن هم در شبهاي جمعه كه از صواب بيشتري برخوردار است. از طرفي ديگر اين نكته به دست مي آيد كه اساس نفس عمل و قيام به اين وظيفه اخلاقي در نزد خداوند باريتعالي داراي ارزش است ولو آن كه در نتيجه اين تلاش كمترين غباري از مسجد زدوده شود.

فضيلت معطر ساختن فضاي مسجد

در آباد كردن معنوي مساجد رواياتي از پيشوايان اسلام به ما رسيده كه در موارد مربوط آنها را ذكر كرديم بر همين مبنا درباره معطر ساختن فضاي داخل مساجد از امام علي (ع) به حديثي اشاره مي كنينم.«ديوانگان را از مساجد خود دور داريد و در هفته مساجد را خشبو سازيد» و درخبر ديگري از رسول خدا (ص) آماده است مساجد خود را جمعه ها خوشبو سازيد». بدون شك اين معطرات از يك سو فضاي آلوده را پاك و خوشبو مي نمايد و از سوي ديگر در جلب و جذب مومنان بخصوص در اين مكان مقدس ترغيب مي نمايد.

دعوت حفظ آراستگي مساجد

در همه جا براي پذيرايي از ميهمان پاكيزه ترين قسمت خانه را اختصاص مي دهند وقتي مسجد به خدا ، خدايي كه به پاكيزگي امر كرده و پاكيزگان را دوست دارد منصوب مي شود و براي پذيرايي از بندگان صالح خدا در جهت تهذيب نفس و تكامل و نزديكي به پروردگار اختصاص مي يابد، بايد برخوردار از تقدسي شود كه رعايت احترام آن واجب است. خداوند جليل بني آدم را به هنگام مسجد رفتن به پاكيزگي و آراستي بروني و دروني دعوت مي كند« اي فرزندان آدم زينت خويش را به هنگام رفتن به مسجد با خود برداريد» اين زينت مي تواند شامل پوشيدن لباسهاي پاكيزه و مرتب، شانه زدن موها، عطر آگين ساختن خود و زينتهاي جسماني باشد و هم مي توان دربرگيرنده زينهاي معنوي يعني صفات و ملكات پسنديده و پاكي نيت و اخلاص باشد. از مظمون آيه شريف مي توان نكوهش از كساني را كه به هنگام حضور در مساجد مراعات پاكيزگي و آراستي و حفظ حرمت مساجد را نمي كنند احساس كرد.

در حالي كه شواهد بسياري در دست است كه شخص پيامبر اكرم و معصومين (ع) پاكيزه ترين و بهترين لباس خود را به هنگام نماز در بر مي كردند و عنوان مثال مي بينيم هنگامي كه امام حسن مجتبي (ع) به نماز مي ايستاد، بهترين لباسهاي خود را در بر مي فرمود و چون از آن حضرت در اين باره سئوال شد فرمود« خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد و به اين سبب براي راز و نياز با پروردگارم تجمل مي كنم». همچنان كه او مي فرمايد« هنگام به مسجد رفتن زينت خود را با خود برگيريد». درخصوص بهداشت داخل مسجد نيز بايد گفت فرش داخل شبستانها هر چه باشد از جمله قالي ، موكت، زيلو، گليم ، حصير بايد هميشه پاكيزه باشد و در هر فصرت مناسبي نيز شستشو و پاكيزه گردد.

امروزه جاروبرقي مناسبترين وسيله براي جاروي داخل شبستانها و فرشهاي مساجد است زيرا نه تنها غباري برپا نمي كند بلكه ذرات ريخته شده در روي و لابلاي فرشها را مي مكد. اگر تامين يك جاروبرقي براي مسجد ميسر نباشد به ناچار از جاروب دستي بايد استفاده كرد. گاهي در مساجد به نمازگزاران خرما و يا خوردني ديگري داده مي شود، بدون اين كه براي جمع آوري هسته و يا باقي مانده ماده داده شده فكري شده باشد در حالي كه به همراه خرما تكه هاي كاغذ باطله براي قرار دادن هسته خرما روي ان و سپس جمع آوري كاغذ ها داده شود، از آلودگي فرشها جلوگيري خواهد شد. نظافت نمازگزاران و شستشوي پا قبل از ورود به شبستانها و پاكيزه نگه داشتن جوراب ها نيز مي توان در حفظ پاگيزي فرشها مي تواند موثر باشد. از شامپوي فرش نيز براي نظافت آن در فواصل مختلف جهت شستشوي فرش مي توان استفاده كرد.

پاكيزه نگه داشتن مسجد و پاداش معنوي آن

پاكيزه نگه داشتن مسجد، يك تكليف اخلاقي و شرعي براي همه است كسي كه به پاكيزه ساختن خانه خدا مبادرت مي ورزد نزد صاحب خانه پروردگاري كه به پاكيزگي امر كرده است و اكيزگي را دوست دارد اجر و پاداش دارد.

در برخي احاديث با توجه به ضرورت و اهميت پاكيزه ساختن مساجد تاكيد شده است كه مي توان با مطرح ساختن آنها يك بسيج عمومي از مومنان براي مشاركت و بهره گيري از اين پاداش الهي انتظار داشت. از حضرت رسول اكرم (ص) نقل شده كه فرمود:كسي كه مسجدي را جاروب كند خداوند براي او پاداش آزاد ساختن بنده اي را منظور مي دارد و هر كس از آن هر غبار و آلودگي حتي آنقدر كم كه ممكن است در چشم رود خارج كند؛ خداوند براي او دوچندان از رحمت خود را مي نويسد.

همچنين مسجد نه تنها بايد پاكيزه باشد و نمازگزاران پاكيزه به سوي آن بشتابند، بلكه انتظار مي رود در مسجد كه پايگاه نشر معارف اسلامي است، به بخش كمتر توجه شده اي از معارف اسلامي كه دانش بهداشتي با جامعيت استثنايي آن است نيز توجه شود.

بايد آموزش بهداشت به معني ايجاد عادت بهداشتي نيز مد نظر قرار گيرد و حتي در كتيبه هاي مساجد از آيات و احاديث شريفه اي كه ناظر به دستورهاي بهداشتي اسلام است، بهره گرفته شود و از فراز منابر، مومنان به پاكيزگي و رعايت موازين بهداشتي بعنوان مقدمه يك واجب بزرگ (حفظ جان و حفظ حيات نفوس) فراخوانده شوند.

بايد اين انديشه به آنان القاء شود كه خداوند آنان را سالم، بانشاط و پرتوان مي خواهد و نيز مومنان بيش و پيش از همه به سلامت و نشاط شايسته ترنند همچنين اسلام كه ارائه دهنده بهترين آداب زندگي براي تامين خوشبختي بشر در دنيا و آخرت است، از پاكيزگي و تندرستي پيروان خود به هيچ عنوان غفلت نكرده، و نه تنها مومنان بلكه تمامي آدميان را به اتخاذ شيوه هايي كه سلامت آنها را تامين كند ،ترغيب كرده است.

وظائف افراد در قبال مسجد

از آن جا كه مسجد كانون توحيد، ايمان و هدايت و پايگاه ضد استعمار و ستم بوده است و آثار و بركات نهفته بر آن در هيچ دين و آئين ديگري نهفته نشده است و همچنين علاوه بر اين كه مسجد محل عبادت خضوع و خشوع در برابر ذات اقدس الهي است و بعنوان پايگاهي براي دعوات مسلمان و زيارتگاه موحدان در نظر گرفته شده است و با توجه به اين كه فضيلت مقام مسجد در نزد خدا و ائمه معصومين تا به آن حد است كه از مساجد بعنوان خانه هاي خدا در روي زمين ياد شده است، بر هر بنده مومن و متصف به صفات جليله كه به زيارت و ضيافت خانه خدا مشرف مي شود واجب است كه در حفظ و نگهداري آن بكوشد. با توجه به اهميت مساجد و جايگاه رفيع آن و شفارشات اكيد آيات و روايات احترام نهادن به مساجد، آباد نگه داشتن آن ، فراگيري دانش، حفظ پاكيزگي و دور كردن پليدي ها و پلشتي ها از محيط مقدس آن وظيفه فرد مومن و معتقد به خداست. امام صادق (ع) مي فرمايد:«اگر به مسجدي رسيد پس بدان تو به درخانه پادشاه عظيمي رسيدي كه هيچ كس پاي بر فرش آن نمي گذارد، مگر پاك شدگان».

از اين روست كه فراگيري آداب و احكام مرتب با بهداشت و پاكيزكي مساجد و نيز نمازگزاران بر هر فرد مومن لازم و ضروري است تا ضمن يادگيري آن ديگران و علي الخصوص آينده سازان جامعه اسلامي را به عمل به آنها سفارش كند.

فضيلت روشن نگه داشتن چراغ مسجد

از آن جا كه مسجد محل عبادت و نور الهي است و از آن جا كه مومن به هنگام نيايش و راز و نياز با خدا خانه دلش به نور معرفت الهي روشن مي شود بهتر آن است كه ظاهر خانه خدا را نيز در شبها با برافروختن چراغ روشن نگاه داريم و نگذاريم كه مسجد حالتي خاموش و ظلماني به خود بگيرد روشن نگه داشتن چراغ مسجد به منزله پايداري كانون توجه مومنين در جامعه اسلامي است.

رسول اكرم (ص) در اين باره مي فرمايند: «هركس در مسجدي از مساجد خدا چراغي بيفروزد پيوسته فرشتگان الهي و حاملان ارش تا هنگامي كه آن چراغ روشنايي دارد براي او طلب آمرزش مي كنند».

شايد بتوان مقصود از روشن نگه داشتن چراغي در مسجد را به عمل خير و كارهاي نيك پربركت نيز معنا كرد به اين صورت كه هر تلاش و فعاليت موثر و عامالمنفعه كه در جهت حفظ و حراست از خانه خدا و روشن نگه داشتان نور الهي صورت پذيرد، مقبول و مهجور درگاه الهي است. همچنين در جاي ديگري مي فرمايد:«هر كس دوست دارد قبرش تاريك نباشد مساجد را نوراني كند».

جايگاه اماكن تطهير در مسجد

يكي از مسائل مورد تاكيد بناي مساجد، احداث دستشويي در كنار آن است امام موسي كاظم(ع) از رسول خدا(ص) نقل مي كند كه آن حضرت در حديثي مي فرمايند: « محل تطهير را كنار مساجد قرار دهيد».

مرحوم مجلسي نيز در توضيح اين مطلب چنين آورده است « و اما در مورد گذاشتن مطاهر ، بعني محل هاي تطهير از احداث نزديك دربهاي مساجد، صحابه مستحب بودن آن را ذكر كرده اند و اين سخن مورد تاكيد واقع شده زيرا اگر داخل مسجد قرار داده شود مسلمانان از بوي آن ناراحت مي شوند و ترك آن را بهتر مي دانند و ابن ادريس از قرار دادن وضو خانه در وسط مسجد منع كرده است». روشن است ساختن دستشويي براي مسجد بايد در محلي باشد كه بعنوان مسجد در آن نماز خوانده نشده باشد زيرا چنانچه محلي بعنوان مسجد وقف شود و در آن نماز نيز خوانده شود آن مكان عنوان مسجد را خواهد داشت و تنجيس آن حرام است و همچنين در جواهر الكلام آمده است كه مويد اين حكم آن است كه اين كار به مصلحت كساني است كه به مسجد رفت و آمد مي كنند و باعث مي شود نمازگزاران از ناحيه بوي محل تطهير دچار اذيت نشوند ضمن اين كه با اين كار مسجد در معرض تنجيس قرار نمي گيرد و با احترام و منزه بودن مسجد نيز سازگار است.

و شهيد ثاني (قدس ره) در ذيل عبارت شهيد اول (عليه الرحمه) كه فرمو«مستحب است وضوخانه ودستشويي را در كنار در مسجد بسازند» چنين آورده است اين كه مستحب است وضو خانه و دستشويي را در كنار مسجد و نه در وسط آن بسازند مربوط به فرضي است كه ساختن دستشويي مقدم بر تحقق عنوان مسجد باشد ولي پس از تحقق عنوان مسجد ساختن هرگونه دستشويي در فضاي مسجد حرام است و ساختن وضو خانه چنانچه ضرري به مسجد وارد نكند جايز نيست. به هر آن چه كه مي توان اظهار داشت پرهيز از ساختن محل تطهير در داخل مساجد است كه اين امر يقينا به لحاظ بهداشتي كاملا مضر و آلوده است و البته تاكيد در ساختن محل تطهير در كنار مسجد خود گواهي بر اين مدعاست شايد بتوان مصلحت اين كار را در ترغيب و تشويق مومنين به حفظ طهارت و پاكي دائمي بويژه به هنگام حضور در مساجد به حساب آورد چرا كه اين خود عادتي پسنديده است كه در اذعان نمازگزاران ارتباط مقام تطهير و پاكي با عبادت و نيايش يكجا نقش مي بندد.

خانه هاي خدا بر روي زمين

متون ديني ما مملو از تاكيدات فراوان بر رعايت احترام و بزرگداشت شعائر مذهبي است و ارج نهادن به مسجد و رعايت حقوق اين پايگاه الهي در سرلوحه اين قبيل موضوعات قرار دارد. امام محمد باقر (ع) در روايتي چنين مي فرمايد: «خداوند تعالي به پيامبر خويش وحي كرد كه مسجد خويش را طاهر كن». اين گفتار بيانگر واقعيتي است كه خداوند حتي پيامبر خويش را به آن امر فرموده است و آن پاكيزه نگه داشتن مسجد و رعايت احترام فوق العاده به آن است.

از آن جا كه مسجد خانه خداست نبايد اموري را كه جنبه بي احترامي و هتك حرمت دارند انجام داد. امام صادق (ع) خطاب به يونس ابن يعقوب فرمود:« ملعون است ملعون است كسي كه مسجد را گرامي ندارد. اي يونس آيا مي داني چرا خداوند حق مساجد را بزرگ داشته و آيه مساجد از آن خداست پس با خدا احدي جز او را نخوانيد را نازل فرموده است؟ زيرا يهود و نصارا هنگامي كه داخل كليساهاي خود مي شدند به خداوند متعال شرك مي ورزيدند. پس خداوند سبحان پيامبري را فرمود كه در مساجد خداوند را به يگانگي بخوانند و تنها او را پرستش كنند».

در كلام ارزشمند ديگري از حضرت امام صادق (ع) آمده است «همانا به تعظيم و بزرگداشت مساجد امر شده ايم زيرا مساجد خانه هاي خدا بر روي زمين است». بي گمان هتك حرمت مساجد از گناهان كبيره است و از اين رو مومن آگاه هرگز مرتكب چنين گناهي نمي شود تنجيس مسجد اخلاط كردن در مساجد و حتي راه دادن ديوانگان و كودكان كه گاه به طور ناخودآگاه حرمت مسجد را مي شكنند كاري مذموم و نكوهيده است البته اينها نمونه هايي از هتك حرمت مساجد است كه بي گمان انسان مومن بايد از كوچكترين عملي كه خدشه به جايگاه مقدس مسجد وارد مي كند بپرهيزد.

بهداشت نماز گزار

حرمت و قداست مساجد با عبوديت و بندگي انسان در مقابل حق تعالي ، معنا پيدا مي كند و داراي ارزش مي شود و به همين دليل در احاديث نبوي و روايات اولياء معصومين گاه مساجد خانه هاي مومنان و پارسايان و گاه خانه هاي خداوند متعالي معرفي شده اند . علت ديگر محبوبيت و قداست مسجد اين است كه مردم در آن جا با معارف قرآن آشنا شوند و با حضور مستمر خود سخنان عترت و خاندان نبوت را بشنوند و در نتيجه راه صحيح زندگي را بيابند. و عنصري صالح به بار آيند كه خوشبختي و موفقيت انسانها در آستان هاي الهي (مساجد) است. ديگر اين كه آرايش حقيقي براي انسان تنها به جامه نو و گران قيمت نيست بلكه به تقوا و آراستگي خلقي و رفتاري است. به عبارت ديگر زينت و آراستگي حقيقي و ارزشمند تنها در پرتو بندگي خدا و عبوديت و نيايش در مساجد ميسر است. اما اهل مسجد، كساني هستند كه با حضور مستمر در مساجد و به جاي آوردن واجبات و نوافل و گوش فرادادن به فرامين الهي و با توجه به سيره نبي اكرم (ص) و ائمه معصومين (ع) نه تنها فضائل و كمالات ديني خود را حفظ مي كنند، بلكه با ظاهري آراسته به دعوت ضيافت خانه مي روند.

در خبري از امام صادق (ع) است:« هرگاه درمسجدي رسيدي پس بدان كه تو آهنگ سلطاني بزرگ و ملكي عظيم كرده اي كه برر بساطش جز پاكيزگان كسي پا ننهد و براي مجالست با او جز راستگويان و راست كرداران اجازه داده نشود آن گاه كه بر بساط او قدم نهي بدان كه اگر اندك غفلتي از تو سر بزند در خطري عظيم و پرتگاهي سهمگين قرار گرفته اي پس در پيشگاه او به ناتواني و تقصير خود اعتراف كن زيرا كه قصد عبادت و انس با او كرده اي و اسرارت را بر او عرضه كن و بدان كه او پنهان و آشكار همه آفريده ها را مي داند و در حضور او بسان فقيرترين بندگان باش و قلبت را از آنچه تو را از او باز مي دارد و به خود مشغول مي كند خالي كن زيرا او جز پاكيزه ترين و خالص ترين دلها را نپذيرد و نيك بنگر نام تو از كدامين دفتر خارج مي شود پس اگر حلاوت مناجات با او را چشيدي و لذت سخن گفتن با او را احساس كردي و از جام رحمت و كرامت او نوشيدي اين نشانه حسن اقبال او به تو و اجابت دعوت از سوي اوست و بدان كه براي خدمت او شايسته هستي پس داخل مسجد شو كه اذن و امان به تو داده است».

بنابراين لازم است انسان تا آنجا كه مي تواند در تحصيل آداب باطني بكوشد و آمادگي حضور در اين محفل انس را در خود بيابد و براي اين كه از هر جهت بتواند از اين توفيق الهي بهره مند شود، گذشته از آداب باطني ، بيسته است كه آداب ظاهري مسجد را نيز رعايت كند.

فضيلت وارد شدن به مسجد با طهارت

بي ترديد فضايلي كه در مورد آمد و شد به مساجد ذكر شده،بسيار است و هر قدر كه هر فرد مومن با نيت پاكتر و انگيزه الهي تر و آهنگ رفتن به مسجد كند، به همان اندازه از ثواب ها و فضائل بيشتري برخوردار مي شود.

عابدي كه قصد رفتن به مسجد را دارد، علاوه بر آن كه به پاكسازي روح خود مي پردازد تا با روحي پاك و مشتاق به ديدار و راز و نياز با خالق برود، بايد جسم را نيز قبل از ورود به خانه خدا تطهير كند.

رسول اكرم (ص) مي فرمايد:«خداوند يگانه مي گويد كه خانه هاي من بر روي زمين مساجد هستند پس خوشا به حال بنده اي كه خانه اش طهارت كند و آنگاه به زيارت من در خانه ام بيايد».

· همچنين ابو عبدالله (ع) فرمودند:« وارد مسجد مشو، مگر با طهارت» حرمت و كرامت فردي كه در خانه خويش وضو بسازد و سپس به مسجد وارد شود تا حدي است كه شخص مطهر به عنوان زائر خانه خدا ياد شده است.

توصيه هاي بهداشتي به نمازگزاران

عطر آگين ساختن خود قبل از ورود به مسجد كه خود باعث شادابي روح نمازگزار مي شود. امام صادق (ع) در اين باره مي فرمايد:«آنچه در مورد تهيه بوي خوش صرف مي كني مصداق اسراف نيست».
ضرورت رعايت آسايش نمازگزاران پاكيزه ساختن لباس،جوراب،استفاده از عطر و مسواك زدن براي رفع بوي دهان.
غسل هاي واجب و مستحب باعث مي شود نمازگزار حداقل يك روز در ميان استحمام كند و اين خود باعث برطرف شدن بوي بدن بدن مي شود.
استفاده از لباس هايي كه بيشتر الياف نخي به كار رفته است زيرا الياف مصنوعي باعث تعريق بيشتر و ايجاد بوي نامطبوع مي شود.
با توجه به اين كه دهان محل عبور آيات قرآني است حتي قرائت نيز بايد آن را تميز نگه داشت.
نكشيدن سيگار و دخانيات به طور كلي در تمام طول مدت حضور در مسجد.
به همراه داشتن دستمال شخصي جهت استفاده در مواقع ضروري
به همراه داشتن شانه شخصي
خشك كردن اعضاي وضو پيش از ورود به مسجد
آموزش عملي نظافت فردي به كودكان به ويژه در محيط مسجد

توصيه هاي بهداشتي به متوليان و بانيان مساجد

استفاده از تهويه مطبوعبراي تعويض هاي داخلي مسجد و يا باز گذاشتن پنجره ها .
استفاده از بخور،عود يا كندر و گلاب براي خشبو سازي فضاي مسجد.
استفاده از مواد گندزدا و شوينده ها براي پاكيزگي اماكن تطهير.
قرار دادن صابون و حتي الامكان صابون مايع در دستشويي ها.
دود كردن اسپند كه باعث دفع بوي ناخوشايند مي شود.
نصب وسايل گرم كننده و سرد كننده در فصول گرما و سرما.
جلوگيري از ورود حشرات به مساجد با استفاده از توري زيرا حشرات خود عامل انتقال بيماري ها هستند.
پاكيزه ساختن مهد و خاك تيمم (تراشيدن مهرها براي از بين بردن آلودگي به دليل مصرف طولاني مدت)
استفاده ازصفحات فلزي وضوخانه براي جلوگيري از تماس پاي نمازگزار با زمين.
استفاده از آب سردكن هاي فشاري و يا بشكه هاي شيردار به جهت بهداشت آب آشاميدني
بهداشت صحن و شبستانها با شستشوي پله ها و استفاده پادري در صحن مسجد.
استفاده از جاكفشي براي جلوگيري از داخل بردن كفش.
نصب وسيله اي براي پاكيزه ساخت كفش ها.
شستشوي مرتب فرش ها و زيراندازهاي داخل مسجد.
شستشوي وسايل و تجهيزات داخلي مسجد كه مورد استفاده عمومي دارد از قبيل عبا،چادر، استكان و قوري.
تشكيل كميته نظافت و بهداشت در مساجد، مركب از امام جماعت و متوليان و جوانان علاقمند به خدمتگزاري در مساجد و تدوين برنامه نظافت ماهانه.
نصب آينه در فضاي داخل مساجد، به ويژه قبل از ورود به صحن هاي اصلي آنها.
نصب شعارهاي تبليغاتي درخصوص پاكيزگي و بهداشت فردي ويژه در مساجد.
سخنراني ائمه جماعات درخصوص ضرورت رعايت نكات بهداشت فردي و جمعي و رعايت نكات بهداشت فردي و جمعي و رعايت نكات مزبور بويژه از سوي نمازگزاران.
تهيه لباس فرم يكسان و وسايل بهداشتي مورد نياز جهت متوليان بهداشتي مسجد.
استفاده از ظروف يكبار مصرف بويژه هنگان برپايي مراسم.
انتخاب محل مناسب جهت احداث مسجد به گونه اي كه به دور از مواد آلوده كننده مثل دود و فاضلاب باشد.
تعبيه وسايل ايمني در مساجد.
علاوه بر پلكان ايجاد سطح شيب دار براي عزيزان جانباز و معلول.
تعبيه ظروف زباله درب دار همراه با كيسه زباله در داخل و خارج از ساختمان مساجد.
استفاده از نوارهاي سبز يا سفيد رنگ براي پاكيزگي سجده گاه و نشان دادن قبله.