در باب ماه رمضان، چند جمله از دعاى چهل و چهارم «صحیفه سجادیه»، که مربوط به همین ماه است، انتخاب کرده‏ام و ان‏شاءاللَّه، همین چند جمله را براى شما ترجمه مى‏کنم. اما قبل از آن، خواهش مى‏کنم عزیزان من، بخصوص جوانان، با صحیفه سجّادیه اُنس بگیرند؛ زیرا همه چیز در این کتابِ ظاهراً دعا و باطناً همه چیز، وجود دارد. امام سجّاد علیه‏الصّلاة و السّلام، در این دعا هم مثل بقیه دعاهاى صحیفه سجادیه، با این‏که در مقام دعا و تضرّع است و با خداى متعال حرف مى‏زند، اما سخن گفتنش، کأنّهُ از یک روال استدلالى و ترتیب مطلب بر دلیل و معلول بر علّت، پیروى مى‏کند. اغلبِ دعاهاى صحیفه سجادیه - تا آن‏جا که بنده سیر کرده‏ام - همین حالت را دارد. همه چیز مرتّب و چیده شده است. مثل این است که یک نفر، در مقابل مستمعى نشسته و با او به صورت استدلالى و منطقى حرف مى‏زند. همان ناله‏هاى عاشقانه هم که در صحیفه سجّادیه آمده است، همین حالت را دارد.

در این‏جا نیز همین طور است. امام در اوّل دعاى مورد اشاره مى‏فرماید: «الحمدللَّه الّذى جعلنا من اهله؛ ما را اهل حمد قرار داد.» (دعاى 44 صحیفه سجادیه) ما از نعم الهى غافل نیستیم، و او را حمد و شکر مى‏کنیم. او راههایى در مقابل ما باز کرده است، که به حمدش برسیم. همچنین، غایات و راههایى معیّن فرموده و ما را در این راهها به رفتن واداشته است.
بعد مى‏رسد به این جمله: «والحمدللَّه الذى جعل من تلک السّبل شهره شهر رمضان؛ حمد خداى را که یکى از این راههایى که ما را به او؛ به کمال و به بصیرت نسبت به معدن عظمت مى‏رساند، همین ماه رمضان است.» امام تعبیر مى‏کند به «شَهره»؛ یعنى «شهر خودش». شهر خدا را یکى از این راهها قرار داد. خیلى پرمعناست. اگر فکر کنیم همه ماهها ماه خدا و مال خداست؛ وقتى که مالک همه وجود، بخشى از وجود را معیّن مى‏کند و آن را به خود نسبت خاص مى‏دهد، معلوم مى‏شود نسبت به این بخش، توجّه و عنایت ویژه‏اى دارد. یکى از این بخشها، همین «شهراللَّه» است؛ شهر خدا، ماه خدا. خودِ این نسبت، در فضیلت ماه رمضان، کافى است. «شهر رمضان، شهر الصیام و شهرالاسلام.» ماه روزه؛ ماهى که روزه آن، یکى از ابزارهاى بسیار کار آمد براى تهذیب نفس است؛ چرا که در آن گرسنگى کشیدن و با هوسها و اشتهاها مبارزه کردن نهفته است.
شهر اسلام، یعنى شهر «اسلام الوجه لدى اللَّه؛ در مقابل خدا تسلیم بودن.» خوب؛ انسانى جوان است و وقتى روزه مى‏گیرد، گرسنه است، تشنه است و تمام غرایز، او را به سمت هوس و اشتهایى مى‏خواند. ولى او، در مقابل همه این غرایز مى‏ایستد. براى چه؟! براى اجراى امر پروردگار. و این، تسلیم در مقابل پروردگار است. در هیچ روزى از روزهاى سال، یک مسلمان، به طور عادّى، این همه در مقابل خدا تسلیم نیست که در روزهاى ماه رمضان به طور عادى تسلیم است. پس، «شهر اسلام» شهر تسلیم است.
امام، در ادامه دعا مى‏فرماید: «و شهر الطّهور؛ شهرِ پاکیزه کننده است.» در این ماه، عواملى وجود دارد که روح ما را پاک و طاهر مى‏کند. آن عوامل چیست؟ یکى روزه است؛ یکى تلاوت قرآن است و یکى دعا و تضرّع است. این همه دعاها، ارزاق طیبّه و طاهره‏اى است از مائده‏هاى ضیافت الهى که خداى متعال در این ضیافت یک ماهه خود، مقابل مردم گذاشته است. مضمون کلام امام این است که خدا در این ضیافت، با روزه از شما پذیرایى مى‏کند. ....
بعد مى‏فرماید: «و شهر التّمحیص؛ این ماه، ماه تمحیص است. «تمحیص» یعنى چه؟ یعنى خالص کردن. مقصود این است که در این ماه، ناب و خالص شویم. ....
این ماه، ماه خالص شدن است و اگر درست نگاه کنیم، خالص شدن در این ماه، از راههاى دیگرِ خالص شدن، آسان‌تر است. ما با همین روزه و مبارزه کردن با نفس، مى‏توانیم خودمان را خالص کنیم. اغلبِ گمراهی هایى که وجود دارد، یا به خاطر گناهانى است که از ما سر مى‏زند و یا به خاطر خصلتهاى زشتى است که در وجودِ ما نهفته است.