مسئله دیگری که قرآن مجید در مسئله تبلیغ روی آن تکیه میکند، چیزی است که از آن به ” نصح ” تعبیر مینماید. ما معمولاً نصح را به خیرخواهی ترجمه میکنیم. البته این معنا درست است ولی ظاهراً خیرخواهی عین معنی نصح نیست، لازمه معنی نصح است. ” نصح ” ظاهراً در مقابل ” غش ” است. شما اگر بخواهید به کسی شیر بفروشید، ممکن است شیر خالص به او بدهید و ممکن است خدای ناخواسته شیری که داخلش آب کردهاید بدهید، یا اگر میخواهید سکه طلائی را به کسی بدهید ممکن است آن را به صورت خالص بدهید (در حد عیارهای معمولی)، و ممکن است به صورت مغشوش بدهید، یعنی در آن غش باشد. نصح در مقابل غش است. ناصح واقعی آن کسی است که خلوص کامل داشته باشد. توبه نصوح یعنی توبه خالص. مبلغ باید ناصح و خالص و مخلص باشد، یعنی در گفتن خودش هیچ هدف و غرضی جز رساندن پیام که خیر آن طرف است، نداشته باشد.
مسئله دیگر، مسئله اخلاق و خلوص است. «الناس کلهم هالکون الا العالمون و العالمون هالکون الا العاملون و العاملون هالکون الا المخلصون و المخلصون علی خطر عظیم؛ مردم در هلاکند مگر اینکه آگاه و عالم باشند (جاهل، نمیتواند راهی را پیدا بکند)، و علماء نیز در هلاکند مگر آنها که عاملند و عاملان نیز درهلاکند مگر آنها که مخلصند، و مخلصان تازه در خطرند».
داستانی نقل کردهاند از مرحوم آیت الله بروجردی اعلی الله مقامه. در همان مرض فوتشان بود (یکی دو روز بعد فوت کردند) عدهای اطرافشان بودند. یکی از آنها از ایشان تقاضا کرد که هم برای یادآوری خودتان و هم برای نصیحت دیگران جملهای بفرمایید. گفتند، آقا رفتیم ولی کاری نکردیم و اندوختهای نزد خدا نداریم. یکی از حضار خیال میکرد که حالا وقت تعارف کردن است، گفت: آقا شما چرا این حرفها را میزنید؟ الحمدلله شما چنین کردید، چنان کردید، مسجد ساختید، مدرسه ساختید، حوزه علمیه تأسیس کردید، و از این حرفها… همینکه حرفهایش را زد، ایشان رو کردند به حضار و با گفتن جملهای که در حدیث است، سکوت کردند، فرمودند: «خلص العمل فان الناقد بصیر بصیر» (مواعظ العددیه ص ۱۲۴)، عمل را پاک تحویل بده که آنکه نقاد است، نقد میکند، آن صرافی که به این سکه رسیدگی میکند خیلی آگاه است. مسئله اخلاص، مسئله کوچکی نیست. قرآن هم به همین جهت است که ظاهراً از زبان همه انبیاء، این سخن را میگوید که «ما اسئلکم علیه من اجرا» (ص/۸۶)، من مزدی برای تبلیغ خودم نمیخواهم چون ناصحم، ناصح و خیرخواه در عمل خودش باید نهایت اخلاص را داشته باشد.
اخلاص و خیرخواهی در روش تبلیغی پیامبران
مسئله دیگری که قرآن مجید در مسئله تبلیغ روی آن تکیه میکند، چیزی است که از آن به ” نصح ” تعبیر مینماید. ما معمولاً نصح را به خیرخواهی ترجمه میکنیم. البته این معنا درست است ولی ظاهراً خیرخواهی عین معنی نصح نیست، لازمه معنی نصح است. ” نصح ” ظاهراً در مقابل ” غش ” است. شما اگر بخواهید به کسی شیر بفروشید، ممکن است شیر خالص به او بدهید و ممکن است خدای ناخواسته شیری که داخلش آب کردهاید بدهید، یا اگر میخواهید سکه طلائی را به کسی بدهید ممکن است آن را به صورت خالص بدهید (در حد عیارهای معمولی)، و ممکن است به صورت مغشوش بدهید، یعنی در آن غش باشد. نصح در مقابل غش است. ناصح واقعی آن کسی است که خلوص کامل داشته باشد. توبه نصوح یعنی توبه خالص. مبلغ باید ناصح و خالص و مخلص باشد، یعنی در گفتن خودش هیچ هدف و غرضی جز رساندن پیام که خیر آن طرف است، نداشته باشد.
مسئله دیگر، مسئله اخلاق و خلوص است. «الناس کلهم هالکون الا العالمون و العالمون هالکون الا العاملون و العاملون هالکون الا المخلصون و المخلصون علی خطر عظیم؛ مردم در هلاکند مگر اینکه آگاه و عالم باشند (جاهل، نمیتواند راهی را پیدا بکند)، و علماء نیز در هلاکند مگر آنها که عاملند و عاملان نیز درهلاکند مگر آنها که مخلصند، و مخلصان تازه در خطرند».
داستانی نقل کردهاند از مرحوم آیت الله بروجردی اعلی الله مقامه. در همان مرض فوتشان بود (یکی دو روز بعد فوت کردند) عدهای اطرافشان بودند. یکی از آنها از ایشان تقاضا کرد که هم برای یادآوری خودتان و هم برای نصیحت دیگران جملهای بفرمایید. گفتند، آقا رفتیم ولی کاری نکردیم و اندوختهای نزد خدا نداریم. یکی از حضار خیال میکرد که حالا وقت تعارف کردن است، گفت: آقا شما چرا این حرفها را میزنید؟ الحمدلله شما چنین کردید، چنان کردید، مسجد ساختید، مدرسه ساختید، حوزه علمیه تأسیس کردید، و از این حرفها… همینکه حرفهایش را زد، ایشان رو کردند به حضار و با گفتن جملهای که در حدیث است، سکوت کردند، فرمودند: «خلص العمل فان الناقد بصیر بصیر» (مواعظ العددیه ص ۱۲۴)، عمل را پاک تحویل بده که آنکه نقاد است، نقد میکند، آن صرافی که به این سکه رسیدگی میکند خیلی آگاه است. مسئله اخلاص، مسئله کوچکی نیست. قرآن هم به همین جهت است که ظاهراً از زبان همه انبیاء، این سخن را میگوید که «ما اسئلکم علیه من اجرا» (ص/۸۶)، من مزدی برای تبلیغ خودم نمیخواهم چون ناصحم، ناصح و خیرخواه در عمل خودش باید نهایت اخلاص را داشته باشد.
نظر خود را اضافه کنید.