www.karballa.ir

بسم الله الرحمن الرحیم *الم*ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین ،الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلاه و مما رزقناهم ینفقون *والذین یومنون بما انزل الیک و ما انزل من قبلک و بالاخره هم یوقنون *اولئک علی هدی من ربهم و اولئک هم المفلحون*
درادامه این بخش به آیات سوره بقره می رسیم چنان که می دانیم آغازبیست و نه سوره قرآن با حروف مقطعه شروع شده است .این حروف همیشه جزء کلمات اسرارآمیز قرآن محسوب می شده و مفسران برای آن تفسیرهای متعددی ذکر کرده اند .که مهمترین آنها اشاره به این است که :این کتاب آسمانی با آن عظمت و اهمیتی که تمام سخنوران عرب و غیرعرب را متحیرساخته و دانشمندان را از معارضه با آن عاجز نموده است،ازنمونه همین حروفی است که در اختیار همگان قرار دارد.درست همان طورکه خداوند بزرگ ازخاک موجوداتی همچون انسان با آن ساختمان شگفت انگیز،انواع پرندگان زیبا،جانداران متنوع و گیاهان و گلهای رنگارنگ می آفریند و ما از آن کاسه و کوزه و مانند آن می سازیم.
درابتدای این سوره خداوند از متقین سخن می گوید،پرهیزگارانی که اسلام را درتمام ابعاد پذیرفته اند.و ۵ ویژگی آنان را بیان می کند:

۱-باورو اطمینان به عالم غیب؛

غیب و شهود دو نقطه مقابل یکدیگرند عالم شهود ،عالم محسوسات است وجهان غیب ماوراء حس .زیرا “غیب “در اصل به معنی چیزی است که پوشیده و پنهان است و چون عالم ماوراء محسوسات از حس ما پوشیده است به آن غیب گفته می شود .مؤمنان مرز جهان ماده را شکافته خویش را از چهار دیواری آن گذرانده اند،آنها با این دید وسیع با جهان فوق العاده بزرگتری ارتباط دارند درحالی که مخالفان آنها اصرار دارند انسان را همچون حیوانات در چهار دیواری ماده محدود کنندو این سیرقهقرایی را تمدن و پیشرفت و ترقی نام می نهند!

۲-عشق به نماز

مومنانی که به جهان ماوراء الطبیعت راه یافته اند در یک رابطه دائمی و همیشگی با آن مبدا بزرگ آفرینش ،تنها در برابر او سر تعظیم خم می کنند و تسلیم شدن در برابر جباران و ستمگران دربرنامه آنها وجود نخواهد داشت.
کسی که شبانه روزحداقل پنج بار در حضور خداوند قرار می گیرد .و با او به راز و نیاز می پردازد فکراو ،عمل او،گفتار او،همه خدایی می شود و چنین انسانی چگونه ممکن است برخلاف خواست او گام بردارد (مشروط براین که راز و نیاز به درگاه حق،از جان و دل سرچشمه گیرد و با تمام قلب رو به در گاهش آورد)

۳-اهل جود و کرم

قابل توجه اینکه قرآن نمی گوید:”من اموالهم ینفقون ؛از اموالشان انفاق می کنند”بلکه می گوید:”مما رزقناهم ؛از آنچه به آنها روزی دادیم “بنابراین مردم پرهیزگار آنها هستند که نه تنها از اموال خود بلکه ازعلم ،عقل و دانش،نیروی جسمانی و مقام و موقعیت اجتماعی خود و خلاصه از تمام سرمایه های خویش به آنها که نیازمنداند ،می بخشد بی آنکه انتظار پاداشی داشته باشد.
این طرزتفکر که انسان مال خدا را ،به بندگان او داده اما نتایج و برکات مادی و معنویش را برای خود خریده است،روح انسان را از بخل و حسد پاک می کند و جهان :تنازع بقا”را به “دنیای تعاون”تبدیل می سازد.
خواجه عبدالله انصاری می گوید :اهل شریعت را اندکی صدقه دادن تبرع است ولی اهل حقیقت هر چه دارند بذل کنند ونیز خود را مقصردانند!
کسی از شبلی پرسید :زکات ۲۰۰دینارچند دیناراست ؟گفت:از آن خود می پرسی یا از آن من ؟گفت:مگر زکات دادن من و تو فرق دارد؟گفت:اگر تو دهی زکات آن پنج دیناراست و اگر من دهم همه دویست دیناراست!

۴-٫
ایمان به وحدت در برنامه های الهی

متقین کسانی اند که نه تنها اختلافی از نظر اصول و اساس در دعوت انبیاء نمی بینند ،که آنها را معلمان و مربیان هماهنگی می دانند که یکی پس از دیگری دراین آموزشگاه بزرگ جهان انسانیت برای پیش بردن انسانها در سیرتکاملشان گام نهاده اند .آنها نه تنها ادیان آسمانی را مایه تفرقه و نفاق نمی شمرند که با توجه به وحدت اصولی،آنها را وسیله ای برای ارتباط و پیوند میان انسان ها می دانند.کسانی که دارای این درک و دید باشند روح خود را از تعصب پاک می سازند و همه هادیان راه توحید را محترم می شمرند.

۵-ایمان به دنیای آخرت

ایمان به رستاخیزآخرین صفتی است که دراین سلسله از صفات برای پرهیزگاران بیان شده است .متقین اعتراف دارند:عدالت مطلق پروردگاردر انتظار همگان است و چنان نیست که اعمال ما دراین جهان بی حساب و پاداش باشد.این اعتقاد به انسان آرامش می بخشد. از فشارهایی که از طریق انجام مسئولیت ها برآورده می شود نه تنها رنج نمی برد که از آن استقبال هم می کند.همچون کوه در برابر حوادث می ایستد ،در برابربی عدالتی ها تسلیم نمی شود و مطمئن است کوچک ترین عمل نیک و بد،پاداش و کیفر دارد.
زندگی دراین جهان همچون زندگی دوران جنینی است که هرگزهدف آفرینش انسان نبوده بلکه یک دوران تکاملی است که برای زندگی دیگری ولی تا این چنین سالم و دورازهرگونه عیب متولد نشود در زندگی بعد از آن خوشبخت و سعادتمند نخواهد بود.
ایمان به قیامت انسان را دربرابرگناه کنترل می کند و به تعبیر دیگرگناهان ما با ایمان به خدا و آخرت نسبت معکوس دارند،به هرنسبت که ایمان قوی تر باشد گناه کمتراست.در سوره ص آیه ۲۶می خوانیم ،خداوند به داوود (ع)می فرماید :”ولا تتبع الهوی فیضلک عن سبیل الله ان الذین یضلون عن سبیل الله لهم عذاب شدید بما نسوا یوم الحساب؛از هوای نفس پیروی مکن که تو را ازمسیرالهی گمراه می سازد کسانی که ازطریق الهی گمراه شوند،عذاب دردناکی دارند چرا که روز قیامت را فراموش کردند.”
آنها که این ۵ صفت ؛ایمان به غیب ،نماز،انفاق،باور همه پیامبران و وحدت تعالیم الهی ،باور به روز حسابرسی ،را در خود محفوظ بدارند به هدایت و رستگاری می رسند،آن هدایت و رستگاری که از سوی خداوند تضمین شده است و تعبیربه”من ربهم”اشاره به همین حقیقت است.
برگرفته ازتفسیر نمونه؛آیت الله مکارم شیرازی و تفسیر خواجه عبدالله انصاری.
منبع:نشریه راه قرآن،شماره۲۴