متن پاسخ:
«حجاب» يكي از دستورات الهي است كه در قرآن كريم، به طور صريح در آيات متعددي مطرح شده است و از آنجا كه سلامت جامعه و بهداشت رواني خانم‌ها حتي بهداشت رواني مردان در گرو اين مطلب است اين موضوعي است كه لازم است از زاويه‌هاي مختلف به آن پرداخت و همچنين حكمت‌ها و قوانين و احكام آن بيان شود.
در اين موضوع بايد روشن شود خانم‌ها وظيفه‌شان چيست؟ همانطور كه آقايان هم حجاب دارند و وظيفه‌ي آنها چيست؟ تا چه حدي آقايان بايد بدنشان پوشش داشته باشد و تا چه حدي خانم‌ها بدنشان پوشش داشته باشد؟ و اين مسئله، هم بسيار ساده است و هم بسيار مهم. وقتي حكمت‌هاي رعايت حجاب بيان شود كه در آيات قرآن هم اشاره شده موجب مي‌شود كه خود خواهران با اشتياق بيشتري به رعايت حجاب بپردازند.
در مورد حجاب آياتي در قرآن وجود دارد كه در دو آيه‌ي آن به اين موضوع توجه ويژه شده است يكي آيه‌ي 31 نور كه مي‌فرمايد:
«وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلاَ يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَي جُيُوبِهِنَّ وَلاَ يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ»؛ «و به زنان با ايمان بگو: چشم‌هاي خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند، و دامان خويش را حفظ كنند، و زينت خود را ـ جز آن مقدار كه نمايان است ـ آشكار ننمايند، و (اطراف) روسري‌هاي خود را بر سينه‌ي خود افكنند (تا گردن و سينه با آن پوشانده شود)، و زينت خود را آشكار نسازند مگر براي شوهرانشان، يا...»
در اين آيه از يك طرف به خانم‌ها تأكيد مي‌كند كه مواظب باشند پاكدامن باشند و چشمشان را مواظبت كنند و از طرفي هم مي‌فرمايد: مواظب باشيد مواضع زينت و جاهاي تحريك‌آميز بدن‌تان را براي نامحرم آشكار نكنيد.
كه البته خانم‌هاي مؤمن و متقي اين مسائل را رعايت مي‌كنند و اكثريت خواهران جامعه ما همين طور هستند.
و در ادامه آيه يادآور مي‌شود كه زينت‌هاي زن براي چه كساني مي‌تواند ظاهر شود.
استاد شهيد مطهري در كتاب «مسئله حجاب» بحث مفصلي در مورد اين آيه دارند و نكات دقيق فقهي و تفسيري اين آيه را مورد بحث قرار داده‌اند.
آيه‌ي مهم ديگر در مورد حجاب آيه‌ي 59 سوره‌ي احزاب است كه مي‌فرمايد:
«يَا أَيُّهَا الْنَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلاَلبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنَي أَن يُعْرَفْنَ فَلاَ يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِيماً»
«اي پيامبر به خانم‌هاي خودت و دختران خودت و زن‌هاي مومن بگو ـ يعني اين حكم هم براي خانواده‌ي پيامبر هم براي زن‌هاي مومن است ـ اين چادر يا روسري بلندي كه خانم‌ها روي سر مي‌اندازند و لباسشان را به خودشان نزديك كنند، اين كار براي اينكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند بهتر است؛ (و اگر تاكنون خطا و كوتاهي از آنها سرزده توبه كنند) خدا همواره آمرزنده‌ي رحيم است.»
به عبارت ديگر مي‌فرمايد: خانم محترم به صورت نامناسب از خانه خارج نمي‌شود مثلاً با همان لباس داخل خانه خارج نمي‌شود بلكه يك لباس اضافي دارد مثل چادر، كه وجه كامل حجاب است يا مثلاً مانتوي بسيار مناسب با روسري بلند، كه وقتي از خانه خارج مي‌شود كاملاً معلوم است كه اين خانم عفيف و پاكدامن است. و در حقيقت به اين صورت شخصيت خودش را به نمايش مي‌گذارد.
و ادامه‌ي آيه مي‌فرمايد: «ذلِكَ أَدْنَي أَن يُعْرَفْنَ» اين حجاب بهتر و نزديك‌تر است به اينكه شناخته بشوند، يعني انسان‌هاي لا ابالي و هرزه و دگر آزاري كه در جامعه وجود دارند و احياناً مزاحم خانم‌ها مي‌شوند، اگر خانمي را با حجاب كامل ببينند ديگر طمع نمي‌ورزند و متوجه مي‌شوند كه اين زن پاكدامني است. بنابراين آيه مي‌فرمايد فايده و حكمت رعايت حجاب اين است كه افراد شناخته مي‌شوند، و كسي ديگر آنها را اذيت نمي‌كند.
حكمت‌هاي حفظ حجاب:
اين دستور الهي فلسفه و حكمت‌هاي متعددي دارد كه به برخي از آنها اشاره مي‌كنيم:
1. حفظ بهداشت روان:
بنابر آنچه از آيه بدست مي‌آيد اگر خانمي حجابش را رعايت كرد، در جامعه به عنوان زني پاكدامن شناخته مي‌شود و از برخي مشكلات و خطرات محفوظ مي‌شود از اين رو حجاب «محدوديت» نيست بلكه «مصونيت» است و با رعايت حجاب «بهداشت رواني» جامعه تأمين مي‌شود، و علاوه بر اين كه خود خانم‌ها از آرامش رواني برخوردار مي‌شوند براي مردان جامعه هم اين آرامش را به ارمغان مي‌آورند، و دست و چشم طمع ورزان آلوده را هم كوتاه مي‌كنند.
زيرا خانمي كه بدون حجاب از خانه خارج مي‌شود، امنيت خاطر ندارد و ترس و دلهره دارد كه مبادا افرادي بي‌تربيت به او اسائه‌ي ادب كنند؛ از اين رو دچار فشار رواني و ضعف اعصاب مي‌شود و پس از مدتي اين فشار رواني و ضعف اعصاب، بيماري‌هاي بسياري را در پي دارد كه از جمله‌ي آنها اضطراب، كم خوابي و كاهش اشتهاء را مي‌توان نام برد.
2. حفظ شخصيت زن:
اگر خانمي بدون حجاب در جامعه ظاهر شود شخصيت خود را در معرض خطر قرار مي‌دهد چرا كه در چنين حالتي، دستخوش حرف‌هاي زشت و نگاه‌هاي آلوده‌ي افرادي مي‌شود كه حتي نگاه به آنها نيز ممكن است براي آن زن نفرت‌انگيز باشد. افرادي لاابالي، ولگرد كه هميشه دنبال فرصتي هستند تا هر چه مي‌خواهند ببينند و هر چه مي‌خواهند بگويند.
حال سوال اين است كه آيا بي‌حجابي به نفع زن است يا به ضرر زن؟ آيا بي‌حجابي «شخصيت زن» را نشانه نرفته است؟ آيا اين نوع پوشش پس از مدتي بي‌شخصيتي و هرزگي و بي‌تربيت شدن زن را در پي ندارد؟
3. حفظ آبروي خانواده:
خانمي كه بدون پوشش مناسب از خانه خارج شود همسايگان به او و خانواده‌اش بدبين مي‌شوند و همچنين دختري كه بدون حجاب است و افراد هرزه به او نگاه مي‌كنند و حرف‌هاي زشت به او مي‌زنند آيا آينده و ازدواج او به خطر نمي‌افتد؟ آيا براي خانواده‌ي او آبرويي باقي مي‌ماند؟ چرا با رعايت كردن حجاب هم آينده و ازدواج خود را تأمين نكنيم؟ و هم به جاي اينكه باعث سرشگستگي خانواده شويم آبروي خانواده را نيز پاسداري كنيم.
4. محكم شدن پيوند خانواده:
پوشش نامناسب و رواج بي‌حجابي از دو جهت باعث سست شدن پيوند خانوادهها مي‌شود:
از جهتي وقتي خانمي با پوشش نامناسب از خانه خارج مي‌شود موجبات نارضايتي شوهر و اعضاي خانواده را فراهم مي‌كند و موجب بدبيني شوهر يا اعضاي خانواده به او مي‌شود.
و از طرفي مردها كه بايد تمام توجهشان به همسر و خانواده‌ي خود باشد، وقتي در جامعه حاضر مي‌شوند و با زنان بي‌حجاب روبه‌رو مي‌شوند كم كم نظر آنها به اين زنان جلب مي‌گردد كه اين دو موضوع، خود مقدمه‌اي است براي فروپاشي خانوادهها و به مرز طلاق رسيدن.
5. استواري اجتماع:
اگر بي‌حجابي رواج پيدا كند آرامش جامعه نيز از بين مي‌رود، و به خاطر اين ناامني حتي به مدرسه رفتن دختران، نيز امري ناممكن مي‌شود. لذا مي‌بينيم كه آزاديِ در پوشش و آرايش و... به جايي مي‌رسد كه امنيت جامعه را سلب مي‌كند زيرا همانطور كه بيان شد در دل چنين «آزادي» يك «زنداني» نهفته است كه نمونه‌اش را در برخي كشورها شاهد هستيم كه در نتيجه‌ي اين آزادي، افراد براي امور ضروري خود مثل تحصيل يا خريد با چه مشكلاتي روبه رو هستند!؟
6. جلوگيري از فحشا:
زياد شدن فحشا در جامعه پيامد ديگري براي بي‌حجابي است. چرا كه تصور افراد از شخص بي‌حجاب اين است كه او با بي‌حجابي اعلام مي‌كند كه همه به من توجه كنيد و هر چه مي‌خواهيد به من بگوييد و...214
به اميد آنكه بتوانيم با رعايت حجاب و پوشش اسلامي امنيت و بهداشت رواني خود، خانواده و جامعه را همراه با رضوان الهي به دست آوريم.
پاورقي:
214 . براي مطالعه بيشتر به تفسير نمونه، ج 17 و كتاب فلسفة حجاب شهيد مطهري مراجعه شود.
نظر خود را اضافه کنید.